Als je deze aflevering hebt gehoord, begrijp je dat het met hormoonsuppletie niet one-size-fits-all is. En dat sommige vrouwen écht meer last hebben van de overgang.
Het is niet: hoe meer oestrogeen hoe beter, zoals men in sommige kringen placht te denken, legt orthomoleculair kPNI-therapeut Eveline van der Wel uit, die DNA-profielen interpreteert bij Igene. En al helemaal niet als je het niet goed afbreekt omdat bepaalde enzymen vertraagd werken. Suzanne dook maanden geleden al in haar DNA en leerde dat genetische variaties de aanmaak en afbraak van oestrogenen beïnvloeden. Dan hebben die oestrogenen, maar ook progesteron, ook weer invloed op de aanmaak en afbraak van neurotransmitters als dopamine en serotonine en zo zijn er nog wat factoren die beïnvloeden hoe jij je voelt en je gedraagt. Ben je neurodivers of heb je PMDD dan werkt het al weer anders. Suzanne beschikt niet over het fijnste genetische materiaal en vraagt zich af wat de overlap is met vrouwen die óók zo’n last hebben van de perimenopauze.
Shownotes:
Eveline van der Wel heeft zich na haar doctoraal geneeskunde gespecialiseerd als kPNI-therapeut, de Klinische Psychoneuroimmunologie die door Leo Pruimboom is ontwikkeld. PNI gaat over biochemie, fysiologie. Ofwel: hoe werkt het onder onze motorkap? Ze werkt al jaren met genetische profielen en geeft bij Igene les aan zorgverleners in het interpreteren van die genetische profielen.
Het iGene webinar over oestrogenen en genen. Hoe kunnen genetische variaties de aanmaak en afbraak van oestrogenen beïnvloeden? En hoe kan dit leiden tot oestrogeengerelateerde klachten?
Het iGene webinar Stress en relevante genen. Over de impact van diverse genen op de gevoeligheid voor stress.
Het boek Hormonen en vrouwen van psycholoog Estrella Montoya, over de invloed van hormonale veranderingen op hersenen, gedrag en emoties.
Wil je meedoen aan het ontrafelen van het DNA-onderzoek bij vrouwen met ernstige overgangsklachten waar Suzanne en Eveline van der Wel het over hebben? Klik dan hier.
Yvette Zimmerman promoveerde in 2014 op de invloed van de anticonceptiepil op het testosterongehalte. Uit haar onderzoek blijkt dat het oestrogeen uit de anticonceptiepil het sekshormoonbindend globuline (SHGB) aanzienlijk verhoogt. Testosteron bindt zich aan SHGB en dat zorgt ervoor dat het vrije en beschikbare testosteron met 61% wordt verlaagd. Of dit cijfer één op één opgaat voor de hormoonsuppletie die wij gebruiken, zoek ik nog uit. Wij gebruiken tenslotte een lagere dosis oestrogeen, waarvan wel bekend is dat het het SHGB verhoogt en dus het vrij testosteron naar beneden haalt, maar of dit 61% is, weet ik niet. Heb je tekenen van testosterontekort, dan kan dit weer goed gemaakt worden door DHEA toe te voegen, blijkt uit dit onderzoek, of door transdermale testosteronsuppletie.
Testosterontekort wordt geassocieerd met een breed scala aan ongewenste effecten, zoals verminderd welzijn en kwaliteit van leven, verandering van stemming (depressie, irritatie, humeurigheid), verminderde energie, cognitieve verstoringen, verstoring van het seksueel functioneren, verminderde spiermassa en -kracht, verminderde botmassa en - dichtheid. Het gehele promotieonderzoek vind je onderaan de pagina.
In dit fragment van de podcast You are not Broken van uroloog Kelly Casperson en gynaecoloog Dr Lauren Streicher wordt gezegd dat het SHBG alleen omhoog schiet bij orale anticonceptie.
Testosteron referentiewaarden.
De naam van het synthetische progestageen dat je zou kunnen proberen als je van progesteron angstig en hyper wordt, is drospirenon. Het zit in de Yasmin-pil die vaker wordt voorgeschreven bij PMS- en PMDD-klachten, blijkt uit dit onderzoek, maar je kunt het progestageen ook los krijgen. Dan is de merknaam Slinda.
Dr Felish Gersch over drospirenon:
Hoe zit dat nou met de afbraak van oestrogenen? Igene heeft daar een inzichtelijk document over gemaakt.
De onderzoeken die in het boek van Estrella Montoya worden aangehaald over met name vrouwen met PMDD en de tegengestelde reactie op allopregnanolone (ALLO) en de GABA-receptor, en hun AI-vertalingen:
Allopregnanolone in premenstrual dysphoric disorder (PMDD): Evidence for T dysregulated sensitivity to GABA-A receptor modulating neuroactive steroids across the menstrual cycle
320KB ∙ PDF file
Premenstrual dysphoric disorder (PMDD) is a severe mood disorder with core symptoms (affective lability, irritability, depressed mood, anxiety) and increased sensitivity to stress occurring in the luteal phase of the menstrual cycle. PMDD can be conceptualized as a disorder of suboptimal sensitivity to neuroactive steroid hormones (NASs). In this review, we describe the role of the NAS allopregnanolone (ALLO), a positive allosteric modulator of the GABAA receptor (GABAA-R), in PMDD's pathophysiology. We review evidence of impaired interaction between ALLO and GABAA-Rs in terms of affective symptom expression, with evidence from rodent and human studies. We discuss evidence of increased luteal phase stress sensitivity as a result of poor ALLO- GABA control of the HPA axis. Finally, we describe how treatments such as selective serotonin reuptake in-hibitors (SSRIs) and new drugs targeting GABAA-Rs provide evidence for impaired ALLO-GABA function in PMDD. In sum, the literature supports the hypothesis that PMDD pathophysiology is rooted in impaired GABAA- R response to dynamic ALLO fluctuations across the menstrual cycle, manifesting in affective symptoms and poor regulation of physiologic stress response.
DownloadDe Nederlandse vertaling (niet heel lekker weergegeven):
Allopregnanolon bij premenstruele dysforie (PMDD): Bewijs voor ontregelde gevoeligheid voor GABA-A receptor modulerende neuroactieve steroïden gedurende de menstruatiecyclus
652KB ∙ PDF file
Premenstruele dysforie (PMDD) is een ernstige stemmingsstoornis met kernsymptomen (affectieve labiliteit, prikkelbaarheid, depressieve stemming, angst) en een verhoogde gevoeligheid voor stress die optreedt in de luteale fase van de menstruatiecyclus. PMDD kan geconceptualiseerd worden als een stoornis van suboptimale gevoeligheid voor neuroactieve steroïde hormonen (NAS). In deze review beschrijven we de rol van de NAS allopregnanolone (ALLO), een positieve allosterische modulator van de GABAA-receptor (GABAA-R), in de pathofysiologie van PMDD. We bespreken bewijs van een verminderde interactie tussen ALLO en GABAA-R's in termen van affectieve symptoomexpressie, met bewijs uit studies bij knaagdieren en mensen. We bespreken bewijs van een verhoogde gevoeligheid voor stress in de luteale fase als gevolg van een slechte ALLO- GABA-controle van de HPA-as. Tot slot beschrijven we hoe behandelingen zoals selectieve serotonine heropnameremmers (SSRI's) en nieuwe geneesmiddelen gericht tegen GABAA-R's bewijs leveren voor een verminderde ALLO-GABA functie bij PMDD. Samengevat ondersteunt de literatuur de hypothese dat de pathofysiologie van PMDD geworteld is in een verstoorde GABAA-R respons op dynamische ALLO-fluctuaties tijdens de menstruatiecyclus, wat zich uit in affectieve symptomen en een slechte regulatie van de fysiologische stressrespons.
DownloadHet onderzoek dat Neill Epperson deed naar dit onderwerp:
Emotion-induced brain activation across the menstrual cycle in individuals with premenstrual dysphoric disorder and associations to serum levels of progesterone-derived neurosteroids, Neill Epperson ea.
1.21MB ∙ PDF file
Premenstrual dysphoric disorder (PMDD) is a debilitating disorder characterized by severe mood symptoms in the luteal phase of the menstrual cycle. PMDD symptoms are hypothesized to be linked to an altered sensitivity to normal luteal phase levels of allopregnanolone (ALLO), a GABAA-modulating progesterone metabolite. Moreover, the endogenous 3β-epimer of ALLO, isoallopregnanolone (ISO), has been shown to alleviate PMDD symptoms through its selective and dose-dependent antagonism of the ALLO effect. There is preliminary evidence showing altered recruitment of brain regions during emotion processing in PMDD, but whether this is associated to serum levels of ALLO, ISO or their relative concentration is unknown. In the present study, subjects with PMDD and asymptomatic controls underwent functional magnetic resonance imaging (fMRI) in the mid-follicular and the late- luteal phase of the menstrual cycle. Brain responses to emotional stimuli were investigated and related to serum levels of ovarian steroids, the neurosteroids ALLO, ISO, and their ratio ISO/ALLO. Participants with PMDD exhibited greater activity in brain regions which are part of emotion-processing networks during the late-luteal phase of the menstrual cycle. Furthermore, activity in key regions of emotion processing networks - the parahippocampal gyrus and amygdala - was differentially associated to the ratio of ISO/ALLO levels in PMDD subjects and controls. Specifically, a positive relationship between ISO/ALLO levels and brain activity was found in PMDD subjects, while the opposite was observed in controls. In conclusion, individuals with PMDD show altered emotion- induced brain responses in the late-luteal phase of the menstrual cycle which may be related to an abnormal response to
physiological levels of GABAA-active neurosteroids.
Download De Nederlandse vertaling, niet heel lekker weergegeven:
Emotie-geïnduceerde hersenactivatie tijdens de menstruatiecyclus bij personen met premenstruele dysforie en associaties met serumniveaus van progesteron-afgeleide neurosteroïden
591KB ∙ PDF file
Premenstruele dysforie (PMDD) is een invaliderende aandoening die wordt gekenmerkt door ernstige stemmingssymptomen in de luteale fase van de menstruatiecyclus. Er wordt verondersteld dat PMDD-symptomen verband houden met een veranderde gevoeligheid voor normale luteale fase niveaus van allopregnanolone (ALLO), een GABAA-modulerende progesteron metaboliet. Bovendien werd aangetoond dat de endogene 3β-epimer van ALLO, isoallopregnanolone (ISO), PMDD-symptomen verlicht door selectief en dosisafhankelijk antagonisme van het ALLO-effect. Er is voorlopig bewijs voor een veranderde rekrutering van hersengebieden tijdens de verwerking van emoties bij PMDD, maar of dit verband houdt met serumniveaus van ALLO, ISO of hun relatieve concentratie is onbekend. Deelnemers met PMDD vertoonden meer activiteit in hersengebieden die deel uitmaken van emotieverwerkende netwerken tijdens de laat-luteale fase van de menstruatiecyclus. Bovendien was de activiteit in belangrijke gebieden van emotieverwerkingsnetwerken - de parahippocampus en de amygdala - verschillend geassocieerd met de verhouding ISO/ALLO niveaus bij PMDD'ers en controles. Specifiek werd een positieve relatie tussen ISO/ALLO-niveaus en hersenactiviteit gevonden bij PMDD'ers, terwijl het tegenovergestelde werd waargenomen bij controles. Concluderend kunnen we stellen dat PMDD-patiënten een veranderde emotie-geïnduceerde hersenrespons vertonen in de laat-luteale fase van de menstruatiecyclus.
DownloadZeer interessant onderzoek naar de verschillen in werking van progesteron en de verschillende synthetische progestagenen in het brein:
Progesterone and contraceptive progestin actions on the brain: A systematic review of animal studies and comparison to human neuroimaging studies
2.71MB ∙ PDF file
In this review we systematically summarize the effects of progesterone and synthetic progestins on neurogenesis, synaptogenesis, myelination and six neurotransmitter systems. Several parallels between progesterone and older generation progestin actions emerged, suggesting actions via progesterone receptors. However, existing results
suggest a general lack of knowledge regarding the effects of currently used progestins in hormonal contraception regarding these cellular and molecular brain parameters. Human neuroimaging studies were reviewed with a focus on randomized placebo-controlled trials and cross-sectional studies controlling for progestin type. The prefrontal cortex, amygdala, salience network and hippocampus were identified as regions of interest for future preclinical studies. This review proposes a series of experiments to elucidate the cellular and molecular actions of contraceptive progestins in these areas and link these actions to behavioral markers of emotional and cognitive
functioning. Emotional effects of contraceptive progestins appear to be related to 1) alterations in the serotonergic
system, 2) direct/indirect modulations of inhibitory GABA-ergic signalling via effects on the allopregnanolone
content of the brain, which differ between androgenic and anti-androgenic progestins. Cognitive effects of combined oral contraceptives appear to depend on the ethinylestradiol dose.
Download
Werking van progesteron en anticonceptiva op de hersenen: Een systematisch overzicht van dierstudies en vergelijking met humane neuroimagingstudies
2.88MB ∙ PDF file
In dit overzicht geven we een systematisch overzicht van de effecten van progesteron en synthetische progestagenen op neurogenese, synaptogenese, myelinisatie en zes neurotransmittersystemen. Er kwamen verschillende parallellen naar voren tussen de werking van progesteron en oudere generatie progestagenen, wat wijst op werking via progesteronreceptoren. Bestaande resultaten suggereren echter een algemeen gebrek aan kennis over de effecten van momenteel gebruikte progestativa in hormonale anticonceptie met betrekking tot deze cellulaire en moleculaire hersenparameters. Humane neuro-beeldvormingsstudies werden beoordeeld met een focus op gerandomiseerde placebo-gecontroleerde onderzoeken en cross-sectionele onderzoeken, waarbij werd gecontroleerd voor het progestinetype. De prefrontale cortex, amygdala, het salience netwerk en de hippocampus werden geïdentificeerd als interessante gebieden voor toekomstige preklinische studies. In dit overzicht wordt een reeks experimenten voorgesteld om de cellulaire en moleculaire werking van anticonceptieve progestativa in deze gebieden op te helderen en deze werking te koppelen aan gedragsmarkers van emotioneel en cognitief functioneren. Emotionele effecten van anticonceptieve progestativa lijken gerelateerd te zijn aan 1) veranderingen in het serotonerge systeem, 2) directe/indirecte modulaties van de remmende GABA-erge signalering via effecten op het allopreg- nanolon gehalte van de hersenen, die verschillen tussen androgene en anti-androgene progestativa. Cognitieve effecten van gecombineerde orale anticonceptiva lijken afhankelijk te zijn van de dosis ethinylestradiol.
DownloadHet promotieonderzoek van Yvette Zimmerman naar de invloed van de anticonceptiepil op testosteronlevels in gezonde vrouwen.
The effect of combined oral contraception on testosterone levels in healthy women: a systematic review and meta-analysis
2.5MB ∙ PDF file
Testosteron is een van de meest potente geslachtshormonen bij de vrouw [11]. Bij vrouwen met een normale menstruele cyclus varieert de testosteronspiegel tussen 0.42 tot 2.94 nmol/l [10,12]. Testosteron is afkomstig uit drie bronnen: ongeveer 50% ontstaat door de perifere conversie van de prohormonen ad, dhea en dhea-s, terwijl 25% wordt uitgescheiden door de ovaria en 25% door de bijnieren [8,11,13]. Ongeveer 65 tot 70% van het circulerende testosteron is gebonden aan en geïnactiveerd door het sekshormoonbindend globuline (shbg). Het merendeel van de resterende 30 tot 35% is gebonden aan albumine en slechts 0,5-3% is niet gebonden, circuleert vrij in het bloed en is biologisch actief (het vrije testosteron). Het totaal en vrij testosteron daalt volgens de literatuur tijdens pilgebruik met gemiddeld respectievelijk 31% en 61%.
Download
Share this post